Topdocenten
Gijs Scholten van Aschat: “to do or not to do, that’s the question”
De gelauwerde acteur Gijs Scholten van Aschat is al jarenlang gefascineerd door Hamlet, de aartstwijfelaar. Wat weerhoudt hem ervan te handelen? Wat maakt hem tot zo’n dramatische figuur? Maar vooral: wat drukt Shakespeare met dit karakter uit en wat kunnen we van dit toneelstuk leren als het gaat om leiderschap?
Gijs Scholten van Aschat: “to do or not to do, that’s the question”
De gelauwerde acteur Gijs Scholten van Aschat is al jarenlang gefascineerd door Hamlet, de aartstwijfelaar. Wat weerhoudt hem ervan te handelen? Wat maakt hem tot zo’n dramatische figuur? Maar vooral: wat drukt Shakespeare met dit karakter uit en wat kunnen van dit toneelstuk leren als het gaat om leiderschap?
Gijs Scholten van Aschat is een vermaard Nederlands acteur, opgeleid aan de Toneelacademie van Maastricht. Hij speelde o.m. rollen in films als Publieke Werken, Tirza, de Brief voor de Koning, de Avonden etc. Daarnaast trad hij op in een veelheid van theaterproducties, zoals Koningin Lear, De Stille Kracht en recent nog in het veelgeprezen Client E. Busken. Voor zijn optredens in film- en theaterproducties heeft hij talrijke prijzen in de wacht gesleept, zoals de Arlecchino (1983), het Gouden Kalf (1998), de Albert van Dalsumring en de Johan Kaartprijs. In de periode 2017-2019 was hij voorzitter van de Akademie van Kunsten.
Naast zijn acteurswerk, leverde Gijs in het verleden bijdragen aan leiderschapsprogramma’s van o.a. Comenius, Business Universiteit Nijenrode en Avicenna.
Geheel in lijn met de doelstelling van ons programma, besteedt hij in zijn MasterClass onderdeel vooral aandacht aan de zichtbaarheid van leiderschap.
Jos Houben: “Plankenkoorts? Welnee: spelplezier”
Jos Houben: “Plankenkoorts? Welnee: spelplezier”
De Vlaming Jos Houben is een internationaal vermaarde regisseur, schrijver, docent en performer die weliswaar Parijs als thuisbasis heeft, maar over de hele wereld optredens en masterclasses verzorgt. Hij is een grootheid op het gebied van mime en theater, winnaar van de Britse Laurence Olivier Awards, die optrad in het Londense West End en op Broadway. Zijn one man show ‘The art of Laughter’ toert al twaalf jaar de wereld rond. Het programma is zo’n succes dat het zelfs op de voorpagina van ‘Le Monde’ stond.
Veel mensen hebben een groot communicatief vermogen, maar verstarren of verkrampen op het moment dat ze op het podium, of in het middelpunt van de belangstelling staan. Hoe kun je ‘plankenkoorts’ overwinnen, en juist plezier hebben van je performance en er energie aan ontlenen? In zijn MasterClass analyseert Jos Houben, vanuit filosofische en antropologische inzichten, gezichtsuitdrukkingen, onze gebaren en ons gedrag. En hij laat de deelnemers eerst hun eigen potentieel ontdekken en daarna ook aanspreken.
Marieke Giebels: “emoties doorgronden & handelen”
“De eenzijdige focus op taal en intellect levert grote problemen op. Hoe kunnen we emoties, die voor een belangrijk deel ons gedrag bepalen, herkennen? En er tijdig op anticiperen? Zodat we niet alleen zèlf beter tot ons recht komen, maar ook anderen recht kunnen doen. En daardoor beter ‘leiden’ en tot betere prestaties komen.”
(foto: Ruud Pos)
Marieke Giebels: “emoties doorgronden & handelen”
“De eenzijdige focus op taal en intellect levert grote problemen op. Hoe kunnen we emoties, die voor een belangrijk deel ons gedrag bepalen, herkennen? En er tijdig op anticiperen? Zodat we niet alleen zèlf beter tot ons recht komen, maar ook anderen recht kunnen doen. En daardoor beter ‘leiden’ en tot betere prestaties komen.”
Marieke Giebels is opgeleid aan de Toneelacademie Maastricht, als actrice en theatermaker. Ze heeft inmiddels vele acteurs, maar ook topmanagers en bestuurders opgeleid. Marieke werkt vanuit de ‘Alba-methode’ die leiders in staat stelt emoties te herkennen, te doorgronden en daarop te anticiperen. Niet door te psychologiseren, maar door waar te nemen en daarnaar te handelen.
De Alba-methode is een wetenschappelijk gefundeerde methode, bedoeld om emoties fysiek te ontleden, te ervaren en te controleren. Deze praktische methodiek is gebaseerd op 30 jaar onderzoek van de Chileense neurowetenschapper Susanna Bloch. De aanpak is in eerste instantie ontwikkeld vanuit de psychiatrie en daarna toegepast in de film- en theaterwereld, om professionele acteurs in staat te stellen verschillende emoties geloofwaardig uit te beelden.
De methode draait in wezen om ‘emotionele intelligentie’. Die intelligentie is uiterst relevant voor mensen die leiding geven aan teams, organisaties en samenwerkingsverbanden.
Marieke Giebels acteert in diverse films, tv-series en theaterproducties en is als gastdocente actief geweest bij de Avicenna Academie voor Leiderschap, de Toneelacademie Maastricht en de ATKA. Ze geeft les aan managers, ondernemers en bestuurders van veel verschillende organisaties, zoals a.s.r. verzekeringen, het LUMC, Dopper, Bidvest, ABN Amro, MUMC, de G4, de Rijksoverheid etc.
Jacqueline Blom: “humor en mededogen”
Jacqueline Blom: “humor en mededogen”
Jacqueline Blom is een Nederlandse actrice met inmiddels een grote staat van dienst. Ze studeerde af aan de Toneelacademie van Maastricht en speelde daarna o.m. bij het Nationale Toneel, Theatergroep Hollandia en het RO Theater. Jacqueline is een succesvolle en veelgevraagde actrice, te zien in tv-series als Loenatik, Oud Geld, Penoza, Gooische Vrouwen en Baantjer.
Internationale erkenning kreeg zij voor haar hoofdrol in de theaterproductie ‘Woman who walked into doors’. De voorstelling, een monument voor een schoonmaakster, trok internationaal volle zalen en kreeg lovende recensies in onder andere de Daily Telegraph.
Met humor en mededogen benadert Jacqueline Blom hardnekkige conditioneringen. “Onze maatschappij en onze levens zitten vaak veel absurder in elkaar dan we willen zien”, zegt ze. “Met humor kun je diepere lagen bereiken. Humor en mededogen heb je nodig om het leven draaglijk te maken en er tegelijkertijd iets wezenlijks over te vertellen. Het zijn diepe emoties die mensen bindt.”
Behalve als actrice ontwikkelde Jacqueline Blom zich ook als maker van verschillende producties, bedenker van formats voor drama en schepper van personages. Daarnaast is ze geeft ze les aan de Amsterdamse Toneelschool, waar ze o.m. de Alba-methode (zie eerder bij de beschrijving van Marieke Giebels) doceert.
Geïnteresseerd?
Mr. Rolien van Dijk: “hoe je kijkt, maakt wat je ziet”
Is jurist, afgestudeerd in ‘rechtvaardigheid in de samenleving’. Na haar studie werd ze diplomaat bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bijna 20 jaar later, na plaatsingen in binnen- en buitenland, stapte ze over naar de Baak, Management Centrum VNO-NCW. Daar was ze als leidinggevende en lid van het MT verantwoordelijk voor de grotere business-units van dit opleidingsinstituut voor leidinggevenden.
Mr. Rolien van Dijk: “hoe je kijkt, maakt wat je ziet”
Is jurist, afgestudeerd in ‘rechtvaardigheid in de samenleving’. Na haar studie werd ze diplomaat bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bijna 20 jaar later, na plaatsingen in binnen- en buitenland, stapte ze over naar de Baak, Management Centrum VNO-NCW. Daar was ze als leidinggevende en lid van het MT verantwoordelijk voor de grotere business-units van dit opleidingsinstituut voor leidinggevenden.
Zeven jaar later startte Rolien van Dijk een zelfstandige praktijk en sindsdien werkt ze voor verschillende opdrachtgevers als coach, moderator, (intervisie)begeleider en adviseur op gebied van leiderschap en innovatie.
Rolien is een zeer ervaren moderator, bekwaam in executive development, leiderschapsadvisering, het begeleiden van mensen in organisaties bij het omarmen van innovatie, coaching en het modereren van sessies over relevante maatschappelijke ontwikkelingen.
“Ik richt me op dat wat gaat komen. Mijn kracht ligt in mijn persoonlijke betrokkenheid, mijn praktische kijk op zaken, mijn snelheid van begrip, professionele houding en ‘lichtheid’ van toon. Ik houd van lachen en van anders kijken. Ik kan goed meedenken, veiligheid brengen, liefde geven, voorzitten, interviewen, lastige gesprekken voeren, luisteren, uitdagen, mijn oordeel uitstellen, doorvragen, op het podium staan en in de coulissen opereren. Ik leef vooruit en ik zet me graag in voor mensen en organisaties die op zoek zijn naar een menswaardige omgeving, of naar de menselijke maat in een organisatie.
Ik geloof dat ‘hoe je kijkt, maakt wat je ziet’.”
Rolien van Dijk werkte o.m. voor: Talpa, William Schrikker, de G4, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, de Algemene Bestuursdienst, de Ministeries van Buitenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid en Economische Zaken.
Drs. Yvette Fijen: “de sterren van de hemel spreken”
“In ‘Act as a leader’ train ik leiders om hun stemmen sterker, rijker en mooier te laten worden. En onderzoek met hen hoe ze geloofwaardig kunnen spreken. We bevrijden de spraak van oude gewoontes, psychische en fysieke blokkades. Als de stem vrij komt opent zich een wereld.”
Drs. Yvette Fijen: “de sterren van de hemel spreken”
“In ‘Act as a leader’ train ik leiders om hun stemmen sterker, rijker en mooier te laten worden. En onderzoek met hen hoe ze geloofwaardig kunnen spreken. We bevrijden de spraak van oude gewoontes, psychische en fysieke blokkades. Als de stem vrij komt opent zich een wereld.”
“Ik maak mijn kennis en ervaring, opgedaan in de wereld van het theater, graag beschikbaar voor leidinggevenden die hun spreken willen verbeteren. We hebben allemaal de behoefte om ons uit te drukken. De stem is daarbij een fantastisch instrument. Maar soms is de stem uit het zicht geraakt, gevangen genomen door stress en spanning, is de connectie verbroken, het plezier verloren gegaan. De stem is een vreemdeling geworden. En als we onszelf horen, schamen we ons dood en wenden ons af. Of onze stem laat ons in de steek, doet raar, verraadt onze spanningen. Of we worden onzeker van het commentaar dat we krijgen: je mompelt, je kunt beter niet presenteren. Doodzonde.
Het goede nieuws is dat je met een beetje belangstelling en oefening je stem tot leven kunt wekken. Je stem kan je trouwe vriend en stralende bondgenoot worden.”
Yvette Fijen studeerde eerst logopedie en daarna Theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Lange tijd was ze als stemdocent verbonden aan de Toneelacademie van Maastricht, waar ze ook de acteursopleiding coördineerde. Vanaf 2017 is ze artistiek leider van de Amsterdamse Toneelschool.
Drs. Chris Giebels: “leiden is een werkwoord”
Drs. Chris Giebels: “leiden is een werkwoord”
Chris Giebels’ carrière begon als teletekstredacteur. Daarna werd hij uitgever, eerst van schoolboekjes en daarna bij de Bosatlas. Jaren later ontwikkelde hij, als directeur van de business school van de Rijksuniversiteit Groningen, eerst de MBA-programma’s en daarna de leiderschapsprogramma’s van Comenius. Vervolgens startte hij, in nauwe samenwerking met internationale leiderschapsdeskundigen, de Avicenna Academie voor Leiderschap.
“Comenius, met een focus op het aanreiken van vakoverstijgende inzichten, was rond het jaar 1995 bedacht als een antwoord op de toenemende hyper-specialisatie. Vandaar de vakoverstijgende leergangen. Daarna kwam Avicenna, rond 2005, dat zich richtte op kennisdeling en samenspel. Het was indertijd bedoeld als tegengif tegen het hyper-individualisme. De vraag was: hoe verbind je al die individuen aan elkaar?”
“Nu staat leiderschap voor een nieuwe, grote uitdaging: er worden volop plannen gemaakt en nobele doelstellingen uitgesproken, maar het schort aan executie, uitvoering dus. Er wordt veel gefilosofeerd over leiderschap, terwijl er een enorme behoefte is aan mensen die ‘leiden’. Niet met mooie woorden maar met voorbeeldgedrag. Vandaar dat ‘Act as a leader’ focust op leiderschapsgedrág, niet op het uitspreken maar op het waarmaken van goede intenties.”
Chris Giebels heeft (samen met Yvette Fijen, destijds werkzaam bij de Toneelacademie van Maastricht) het Leiderschap Practicum opgericht. Hij heeft verder in-company trajecten ontworpen voor Vodafone, Wehkamp, Randstad, de Algemene Bestuursdienst, de G4 steden, Euronext Amsterdam, Rabo bank, a.s.r. verzekeringen, de academische ziekenhuizen van Leiden, Nijmegen en Maastricht, etc.
Dr. Marijke Spanjersberg: “de taal van de leider”
Dr. Marijke Spanjersberg: “de taal van de leider
Marijke Spanjersberg is een gerenommeerde sparring partner voor bestuurders en managers bij samenwerkingsvraagstukken. Ze is opgeleid als psycholoog en heeft zowel gewerkt in het bedrijfsleven als bij de overheid.
Spanjersberg focust zich met name op (vitale) relaties tussen mensen. Vandaar dat ze vaak wordt ingezet bij moeilijk lopende veranderingsprocessen, conflicten, wantrouwen in organisaties, haperende collegiale samenwerking.
In haar bijdrage aan de MasterClass zal ze zich m.n. richten op ‘taal’. Geheel in het verlengde van haar laatste boek ’Tussentaal’ neemt ze afstand van taal als vorm van pure individuele zelfexpressie. Spanjersberg is kritisch op het gebruik van internaliserende en psychologiserende taal die ‘naarbinnen gedraaid is’ en benadrukt juist het relationele aspect van taal. Hoe verbind je mensen met aansprekende taal? Wat betekent dat voor de taal die je als leider gebruikt?
Geïnteresseerd?
Rosa Reuten: “wat wil je uitstralen?”
Rosa Reuten
Rosa Reuten heeft haar opleiding gevolgd aan de Toneelacademie Maastricht, en is acteur en regisseur. Vrij snel na haar afstuderen was ze ook werkzaam als coach. Aanvankelijk gaf ze mediatraining aan politici, maar daarnaast is ze les gaan geven aan de regie- en acteursopleiding in Maastricht, de Regieopleiding Amsterdam. Nu is ze ook kernteamdocent aan de Amsterdamse Toneelschool- en Kleinkunstacademie. Verder is ze talentontwikkelaar voor Het Amsterdams fonds voor Podiumkunsten en zit ze in verschillende jury’s (o.a. Amsterdams Kleinkunst Festival).
Rosa analyseert met name de lichaamstaal en presentatie. Komen die overeen met wat men graag wil zeggen of uitstralen? Hoe spreek je een groep toe (en aan), hoe geef je zichtbaar leiding en hoe gebruik je je ‘natuurlijke kracht’ bij je performance?
Ook analyseert ze de dynamiek tussen mensen en hun onderlinge beïnvloeding. Ze is praktisch en helpt deelnemers op weg met haalbare en heldere werkpunten.
Dankzij deze expertise wordt ze ook ingezet bij moeilijk lopende producties op filmsets waarbij ze conflicten, slecht lopende communicatie tussen leidinggevenden en werknemers op sets in korte tijd helpt oplossen. Ze coacht leidinggevenden, politici, maar ook startende regisseurs bij openbare debatten, het houden van speeches of andere presentaties.
Vanja Rukavina: “speelsheid en souplesse”
Vanja Rukavina
Vanja Rukavina is acteur en theatermaker. Sinds zijn afstuderen aan de Toneelacademie in Maastricht heeft hij 6 jaar gespeeld bij Internationaal Theater Amsterdam en de afgelopen 6 jaar speelde hij bij Het Nationale Theater in Den Haag. Zijn eigen performances gaan altijd over hoe te navigeren tussen verschillende culturen en werelden. Daarnaast geeft hij als kernteamdocent ook les op de Amsterdamse Toneelschool waar hij de studenten traint in tekstbehandeling.
In ‘Act as a leader’ neemt Vanja de rol van regisseur op zich en bestudeert de deelnemers in hun natuurlijk omgeving. Hoe gaan ze om met collega’s, klanten, patiënten? Hoe reageren ze op onvoorziene omstandigheden? Voor welk gedrag wordt bewust gekozen en welk gedrag is inmiddels al onbewust geworden? De werkwijze die Vanja toepast is een omgekeerde als die hij tijdens het maken van theater gebruikt. Bij het regisseren van een voorstelling stel je jezelf altijd de vraag: wat kan deze scène spannender maken? waar ligt het drama? Bij ‘Act as a leader’ gaat hij door middel van analyse op zoek naar wat de meeste (onnodige) spanning en wrijving geeft in het contact met anderen en hoe we dit juist kunnen laten verdwijnen. Hij let daarbij op stemgebruik, lichaamstaal, woordkeuze en tekstbehandeling, maar ook de vaardigheden van improvisatie: écht luisteren, incasseren en reageren binnen het contact met de ander.
Thomas Spijkerman: “personality”
Thomas Spijkerman: “personality”
Thomas Spijkerman is theatermaker, zanger, acteur en docent vooral bekend van het door hem opgerichte gezelschap Circus Treurdier waarmee hij door het hele land speelde en samen met de VPRO de televisieserie TreurTeeVee ontwikkelde. Hij was bij Circus Treurdier tevens de artistiek leider en algemeen directeur van het gezelschap.
Daarnaast is hij kernteamdocent op de Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie waar hij het vak theatermaken, ondernemerschap en innovatie geeft. Hij begeleidt studenten in de zoektocht naar hun eigen stem, missie en visie en helpt hen hun eigen projecten op een gezonde manier te realiseren.
Momenteel is hij directeur bestuurder van productiehuis Heelal BV waar hij vanuit de culturele sector met veel verschillende projecten dwarsverbanden en samenwerkingen zoekt met andere sectoren in de samenleving.
Binnen de leergang ‘Act as a Leader’ zal Thomas de focus leggen op authentieke presentatie, persoonlijke verbinding met het verhaal dat je wilt uitdragen en zorgvuldige observatie van zowel je eigen binnenwereld als de wereld om je heen.
Hij vertrekt hierin altijd vanuit wat de persoon met wie hij werkt zelf al met zich meebrengt en probeert het bewustzijn over die kwaliteiten te vergroten en te versterken.
Wilko Sterke: “timing”
Wilko Sterke
Wilko Sterke is componist, maker, muzikaal dramaturg in theater & film en is kernteamdocent en projectbegeleider op de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie. Wilko zal bij ‘Act as a Leader’ de cursisten vanuit muzikaliteit benaderen, en alle krachten die daarbij horen. Timing, dynamiek, je stem laten klinken. Binnen een muzikale concentratie gaat het er steeds om of je kunt luisteren en uiten tegelijk. Bovendien is de kwetsbaarheid en de weerstand die muziek opwekt heel leerzaam. Door presentaties muzikaal te maken, door te leren ‘timen’ met elkaar, leer je waar de emotionele kern van iets zit. Welke woorden en zinnen belangrijk zijn, hoe je mensen dichtbij je kunt laten komen door te luisteren, terwijl je zelf tegelijkertijd je stem laat horen.
Wilko werkt o.a. bij Theater Oostpool (o.a met Daria Bukvic, Abdel Daoudi), Orkater, Toneelschuur, Het Nationale Theater, de Kleine Komedie, Labyrinth Film, toerde met performer Laura van Dolron, was vast lid van Circus Treurdier en Theatergroep Goldmund, dirigeert een buurtkoor en schrijft af en toe teksten.
Maarten Bos: “samenhang tussen handelen en spreken”
Maarten Bos
Als dramaturg werkt Maarten Bos (1989) voor tal van nationale en internationale theatermakers en -gezelschappen, waaronder: Werkplaats van de Woestijne, De Jonge Honden, Troupe Courage en Tryater. Als kernteamdocent aan de Amsterdamse Toneel- en Kleinkunst Academie geeft hij lessen in dramaturgie. Daarnaast is Maarten actief als schrijver van korte verhalen, waarmee hij op podia door het hele land voorlees-performances geeft. In 2019 maakte hij de succesvolle podcast ‘Praten over Depressie’ waarin hij in gesprek gaat met professionals en ervaringsdeskundigen over mentale gezondheid.
“Als dramaturg kijk ik naar wat mensen bewust, maar vooral ook onbewust communiceren en ga ik samen met ze op zoek naar manieren om daar logica in te vinden en structuur in aan te brengen.”
“Slechts een heel klein deel van wat wij als mensen communiceren is gekozen en doelgericht, de meeste signalen sturen we eigenlijk onbewust. Dat is ook niet erg, we zouden snel oververmoeid raken als we ons de hele dag bewust moeten zijn van alles wat we communiceren. Maar soms zenden we, zonder dat we dat willen, gemixte signalen en communiceren we iets wat we eigenlijk niet willen of bedoelen. Dan is er sprake van ruis.”
Tijdens ‘Act as a Leader’ helpt Maarten leiders de ruis weg te nemen in hun spreken en handelen. Met de juiste aandacht en enkele kleine ingrepen kan namelijk een krachtige samenhang in handelen en spreken ontstaan.
Geïnteresseerd?
Peter Rombouts: ‘De kracht van de woordeloze taal’
Peter Rombouts: ‘De kracht van de woordeloze taal’
Peter Rombouts is organisatie- en veranderdeskundige èn drievoudige wereldkampioen Argentijnse tango. Hij vervlecht in zijn sessie de wereld van kunsten en die van organisaties.
Hij is gepassioneerd om het volle potentieel in mensen naar boven te halen, waarbij naast ‘denken’ en ‘spreken’ ook het ‘voelen’, ‘waarnemen’ en het diep vertrouwen op ‘intuïtie’ een volwaardige plek krijgt in het handelen van mensen. Hij wil mensen in beweging krijgen, ook letterlijk. Het gaat Peter Rombouts om het aanwakkeren van creatiekracht, want als mens beschikken we over meerdere vormen van intelligentie, meerdere registers waaruit we kunnen putten in het omgaan met een steeds complexere wereld. Thema’s die hem aan het hart gaan zijn ‘jezelf op het spel zetten’ en het werken met ‘woordeloze taal’.
Peter Rombouts is eigenaar van zijn eigen bedrijf, partner bij The Curiosophy Collective en docent en onderzoeker aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hij is redacteur bij het tijdschrift Waardenwerk en auteur van diverse artikelen in vaktijdschriften in coaching, veranderkunde en organisatiekunde over de rol van kunst en dans als interventie.